„Kropla wiedzy czyli zmiana postaw społecznych poprzez niebiesko-zielone szkoły w Polsce Wschodniej” to projekt realizowany w ramach Działania FENX.02.04. Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom priorytetu FENX.02, Wsparcie sektorów energetyka i środowisko, programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027, numer Umowy o dofinansowanie-  FENX.02.04-IW.01-0037/24.

Projekt ma na celu zwiększenie świadomości i wiedzy w zakresie ochrony zasobów wodnych oraz adaptacji do zmiany klimatu. Projekt koncentruje się na edukacji ekologicznej nauczycieli, dzieci i młodzieży szkolnej, ale poprzez szkoły angażuje także rodziców, samorządy i społeczności lokalne. Realizacja obejmuje trzy województwa Polski wschodniej – podkarpackie, podlaskie i lubelskie – regiony szczególnie narażone na skutki kryzysu wodnego. Dzięki temu działania docierają do szerokiego grona odbiorców, budując partnerstwa na poziomie lokalnym i regionalnym.

Lider projektu: Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju (InE)

Partnerzy projektu: Rodzice dla Klimatu (RdK) oraz Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania  w Rzeszowie (WSIiZ)

Budżet projektu:

Całkowita wartość projektu: 2 545 438,00 zł

Wysokość środków UE: 1 968 942,41 zł

Struktura projektu.

Projekt opiera się na kilku wzajemnie uzupełniających się komponentach. Najważniejsze elementy i etapy realizacji to:

Zadanie 1: Opracowanie nowoczesnych materiałów edukacyjnych oraz platformy e-learningowej. Na początku przygotowany zostanie pakiet atrakcyjnych materiałów dydaktycznych dla szkół – prezentacje multimedialne, filmy animowane, infografiki – oraz zestaw scenariuszy zajęć i warsztatów (tzw. inspirownik) z co najmniej 10 propozycjami lekcji i eksperymentów dotyczących wody i klimatu. Materiały te bazują na analizie potrzeb szkół (ankiety wśród nauczycieli) i wypełnią lukę programową w kształtowaniu postaw proklimatycznych. Równolegle powstanie platforma edukacyjna online (portal internetowy dostępny także na urządzeniach mobilnych) – będzie to cyfrowe centrum zasobów i komunikacji projektu. Platforma posłuży do udostępniania najważniejszych treści edukacyjnych, komunikacyjnych i interakcji uczestników.

Zadanie 2: Szkolenia dla nauczycieli i kadry szkolnej. Kolejnym filarem jest program szkoleń skierowany do nauczycieli klas IV–VIII oraz pracowników szkół (dyrektorów, administracji, personelu technicznego). W każdym z trzech województw odbędzie się cykl szkoleń podstawowych – łącznie planuje się ok. 150 sesji szkoleniowych dla minimum 500 uczestników. Celem jest podniesienie kompetencji pedagogów w zakresie zrównoważonego gospodarowania wodą i adaptacji do zmiany klimatu, tak aby potrafili oni skutecznie przekazywać tę wiedzę uczniom oraz inicjować działania proekologiczne w szkołach. Szkolenia będą prowadzone przez przeszkolonych wcześniej trenerów, z wykorzystaniem przygotowanych multimedialnych materiałów i narzędzi cyfrowych. Co ważne, przewidziano realizację szkoleń w formie tradycyjnej (warsztaty na żywo) oraz online, co umożliwi dotarcie do szerszego grona odbiorców i ułatwi udział szkół z mniejszych miejscowości.

Rozszerzone warsztaty partycypacyjne. Innowacją w projekcie jest drugi etap szkoleń – pogłębione warsztaty z udziałem przedstawicieli kuratoriów oświaty i samorządów lokalnych. W każdym województwie zaplanowano co najmniej 3 takie spotkania mieszanych grup (nauczyciele, dyrektorzy, urzędnicy) z udziałem ekspertów tematycznych. Warsztaty te służyć będą wspólnemu projektowaniu lokalnych działań proklimatycznych – uczestnicy wypracują pomysły na szkolne mikroprojekty służące ochronie wody (np. zakładanie ogrodów deszczowych, oszczędzanie wody w budynku szkoły, lokalne kampanie informacyjne) oraz inicjatywy poprawiające klimat szkolny. Taka partycypacyjna forma angażuje społeczność szkolną i władze w dialog, zapewnia wsparcie systemowe dla integracji działań ekologicznych w lokalnych społecznościach. Dzięki temu szkoły staną się centrami lokalnych przemian – niebiesko-zielonymi wyspami odporności na kryzysy klimatyczne.

Rozwijanie szkolnych pracowni przyrodniczych i doświadczalnych. Projekt zachęca szkoły do nowego spojrzenia i wykorzystywania swoich pracowni biologiczno-chemicznych oraz terenów wokół szkoły jako laboratoriów przyrody. W trakcie szkoleń i warsztatów nauczyciele otrzymają konkretne propozycje doświadczeń, projektów uczniowskich i rozwiązań technicznych możliwych do wdrożenia w szkołach. Mogą to być np. szkolne ogrody deszczowe, beczki do łapania deszczówki, stacje monitoringu pogody, czy grządki warzywne. Takie praktyczne mikroprojekty realizowane przez uczniów pozwalają im uczyć się poprzez działanie i obserwację, a jednocześnie poprawiają infrastrukturę edukacyjną szkoły.

Zadanie 3: Edukacja poprzez grywalizację. Aby zaangażować młodzież w tematykę oszczędzania wody w atrakcyjny sposób, w projekcie przewidziano element grywalizacji. Zostanie zaprojektowany i wdrożony innowacyjny system edukacyjnej gry konkursowej „Zawody dla wody” dla uczniów klas IV–VIII. Rywalizacja będzie odbywać się na wielu poziomach – indywidualnym, grupowym oraz między szkołami – a uczestnicy będą wykonywać rozmaite zadania, misje i wyzwania związane z ochroną wody. Gra będzie miała fabułę z punktami, nagrodami i odznakami, a wspierać ją będzie dedykowana aplikacja mobilna zintegrowana z platformą projektu. Co ważne, do współpracy w ramach gry włączone zostaną lokalne społeczności i interesariusze (np. władze gmin, lokalne media), co podniesie realność zadań i rangę rywalizacji. Kulminacją będzie wielki finał z udziałem najlepszych zespołów – planuje się np. finałowe prezentacje w inspirującej formule TEDx, pod hasłem „Nie lej wody”. Równolegle odbędzie się kreatywny konkurs plastyczno-medialny „Kropla drąży skałę”, w którym uczniowie przygotują prace (plakaty, komiksy, prezentacje) na tematy związane z wodą – od pomysłów na oszczędzanie wody w domu i szkole po wizje świata pozbawionego wody. Oba te elementy wprowadzają ducha zabawy, współzawodnictwa i kreatywności do edukacji, co znacząco zwiększa motywację młodych ludzi. Celem grywalizacji jest trwałe zainteresowanie uczniów tematyką gospodarowania wodą – mechanizmy rywalizacji, nagradzania i podejmowania wyzwań mają pobudzać ciekawość i aktywność uczestników.

Zadanie 4: Szeroka kampania edukacyjna i promocja proekologicznych postaw. Od początku realizacji projektowi towarzyszyć będzie zakrojona na szeroką skalę kampania medialna poświęcona zagadnieniom oszczędzania wody i zrównoważonego zarządzania jej zasobami. Realizacja kampanii będzie poprzedzona badaniami społecznymi, aby dostosować przekaz do grup docelowych. Kampania skierowana jest głównie do mieszkańców województw Polski Wschodniej, zwłaszcza miejscowości, w których odbywają się szkolne warsztaty. Jej przekaz będzie jednak stopniowo wzmacniany i rozszerzany – wykorzystane zostaną media regionalne i lokalne, kanały branżowe (np. dla nauczycieli), a w kluczowym momencie dołączą media ogólnopolskie oraz influencerzy internetowi, aby dotrzeć także do szerszej opinii publicznej. Kampania prowadzona będzie wielokanałowo: poprzez media społecznościowe (regularne posty, akcje challenge’owe), strony internetowe projektu i partnerów, artykuły i wywiady w prasie, audycje radiowe oraz wydarzenia w szkołach. Ważną częścią działań promocyjnych będą też eventy edukacyjne – np. lokalne pikniki, happeningi ekologiczne organizowane wspólnie ze szkołami, które mają przyciągnąć uwagę społeczności. Tak zaplanowana kampania nie tylko zwiększy zasięg oddziaływania projektu, ale również wzmocni poczucie wspólnoty wokół idei ochrony wody. Szacuje się, że przekazy kampanii mogą dotrzeć łącznie nawet do 1 miliona odbiorców w regionie (czyli ok. 20% mieszkańców trzech województw), co czyni ją jedną z największych tego typu akcji edukacyjnych w Polsce.

Zadanie 5: Poradnik dla szkół i konferencja podsumowująca: Zwieńczeniem projektu będzie stworzenie kompleksowego Poradnika dla szkół. Publikacja ta zbierze najlepsze praktyki wypracowane w trakcie projektu i zawierać będzie praktyczne wskazówki dla kadry szkolnej, organów prowadzących i społeczności lokalnych, jak utrzymać i rozwijać szkołę w duchu zielono-niebieskiej infrastruktury oraz edukacji proklimatycznej. Poradnik zostanie udostępniony bezpłatnie online (aby mógł z niego skorzystać każdy zainteresowany), a także wydany w ograniczonym nakładzie drukowanym (ok. 300 egz.) dla uczestników wydarzeń projektowych. Na zakończenie przewidziano konferencję podsumowującą o charakterze ogólnopolskim, podczas której zaprezentowane zostaną osiągnięcia projektu i wyróżnione najciekawsze inicjatywy szkolne. Konferencja będzie okazją do wymiany doświadczeń, sieciowania szkół i instytucji, a także do dyskusji o wyzwaniach edukacji klimatycznej. Planowane jest wydarzenie hybrydowe – stacjonarne (dla ok. 200 uczestników) z jednoczesnym streamingiem online, by dotarło do jak najszerszej publiczności.

Zakładane rezultaty i skalowalność działań.

Realizacja projektu „Kropla wiedzy” przyniesie wymierne rezultaty, które można zmierzyć zarówno liczbami, jak i obserwowalnymi zmianami w szkołach i społecznościach. Do najważniejszych spodziewanych rezultatów należą:

1. Przeszkolenie kadry szkolnej – co najmniej 500 nauczycieli i pracowników szkół z trzech województw uzyska nowe kwalifikacje i wiedzę w dziedzinie edukacji klimatyczno-wodnej. Dzięki 150 zrealizowanym szkoleniom podstawowym, umiejętności te dotrą do dziesiątek szkół podstawowych, zwiększając kompetencje lokalnych środowisk edukacyjnych. Nauczyciele wyposażeni w scenariusze zajęć i narzędzia dydaktyczne będą mogli włączać tematykę klimatyczną do swoich lekcji na różnych przedmiotach, na stałe wprowadzając edukację ekologiczną do programu nauczania.
2. Realizacja mikroprojektów w szkołach –zakłada  się, że dziesiątki szkół podejmą realne działania na rzecz ochrony wody i klimatu, a wiele z nich wdroży pomysły wypracowane podczas warsztatów (jak np. akcje oszczędzania wody, nasadzenia zieleni). Te mini-projekty staną się żywymi przykładami zmian – uczniowie stworzą coś pożytecznego dla swojej społeczności (np. założą ogród deszczowy czy przygotują wystawę o zmianach klimatu), co z kolei może inspirować kolejnych uczniów i okoliczne szkoły. Projekt stanowi więc szansę na uruchomienie małych, lokalnych inicjatyw, których efekty (choćby oszczędzona woda czy zazieleniony skwer) będą odczuwalne od razu.
3. Zaangażowanie i aktywizacja uczniów – poprzez grywalizację i konkursy projekt bezpośrednio zaangażuje setki uczniów klas IV–VIII. Utworzą oni zespoły konkursowe (plan minimum to 30 zespołów uczestniczących w grze), które wykonując zadania zdobędą nowe wiadomości i umiejętności. Dzięki rywalizacji z rówieśnikami i atrakcyjnej formule, uczniowie ci staną się ambasadorami idei oszczędzania wody – zdobytą wiedzę będą przekazywać kolegom, rodzinom, lokalnej społeczności. W ten sposób projekt oddziałuje również pośrednio na tysiące mieszkańców (rodziców, dziadków, sąsiadów), zwiększając ich świadomość ekologiczną.
4. Zasięg kampanii informacyjnej – intensywna  kampania edukacyjno-promocyjna ma dotrzeć do około miliona osób w Polsce (głównie we wschodniej części kraju). Taka skala oddziaływania oznacza istotną zmianę w poziomie świadomości społecznej – tematy związane z niedoborem wody i zmianą klimatu staną się bardziej obecne w mediach i dyskusji publicznej. Spodziewanym rezultatem jest wzrost poparcia społecznego dla działań proklimatycznych oraz większa widoczność działań młodzieży na rzecz klimatu. Kampania, prowadzona również online, wygeneruje trwałe treści (artykuły, filmy, posty), z których będzie można korzystać jeszcze długo po zakończeniu projektu..
5. Powstanie trwałych zasobów edukacyjnych – jednym z kluczowych rezultatów będzie zestaw wysokiej jakości materiałów dydaktycznych (scenariusze, prezentacje, multimedia) gotowych do wykorzystania w szkołach. Zostaną one zebrane na platformie internetowej projektu i pozostaną dostępne publicznie. Oznacza to, że każda szkoła w Polsce będzie mogła z nich skorzystać, nawet jeśli nie brała udziału w projekcie. Ta skalowalność to wielka wartość dodana – wypracowane treści mogą być powielone na kolejne regiony bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Dodatkowo, wydany poradnik dla szkół stanie się kompendium dobrych praktyk i inspiracji. Rozesłany do placówek oświatowych i dostępny online, będzie stanowił bazę do wdrażania podobnych działań w innych miejscach kraju.

MECHANIZM SYGNALIZOWANIA NIEPRAWIDŁOWOŚCI I NADUŻYĆ FINANSOWYCH:

Informujemy, że zgodnie z wytycznymi Instytucji Zarządzającej, na stronie internetowej www.pine.org.pl funkcjonuje mechanizm umożliwiający zgłaszanie potencjalnych nieprawidłowości lub nadużyć finansowych związanych z realizacją projektu: “Kropla wiedzy czyli zmiana postaw społecznych poprzez niebiesko-zielone szkoły w Polsce Wschodniej” realizowanego w ramach Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 – FENX.02.04-IW.01-003/24.

Każda osoba mająca uzasadnione podejrzenia dotyczące wystąpienia nieprawidłowości może przekazać taką informację anonimowo i w bezpieczny sposób. Zgłoszenia można kierować na adres: naduzycia@mfipr.gov.pl

Artkuł pochodzi ze strony Rodzice dla Klimatu.