Wczoraj, 20 listopada, obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka. Został on wprowadzony w rocznicę uchwalenia przez ONZ Deklaracji Praw Dziecka w 1959 roku i Konwencji o Prawach Dziecka w 1989 roku. Ta data jest okazją do przypominania o sprawach ważnych dla ochrony wszystkich dzieci oraz do zwracania uwagi na te obszary, które wciąż wymagają poprawy. 

Najważniejsze obszary chronione przez Konwencję to między innymi prawo do życia i rozwoju, prawo do ochrony, prawo do godności i prywatności. Dziś, jako aktywistki i aktywiści dla sprawiedliwości klimatycznej, ale przede wszystkim jako rodzice, zaznaczamy: bierność lub opieszałość wobec kryzysu klimatycznego łamią te prawa!

Bezpośrednie skutki zmiany klimatu – susze, pożary, nawalne deszcze – prowadzą do zerwania łańcuchów dostaw i niepokojów społecznych. W pierwszej kolejności ofiarami są zawsze osoby słabsze, wykluczone, zależne, w tym także dzieci. Na nas, dorosłych, spoczywa odpowiedzialność za stan środowiska, w którym dorasta młodsze pokolenie. 

O jakich następstwach mówimy?

• Fale upałów. W 2003 roku fala upałów spowodowała 70 tys nadliczbowych zgonów w Europie. W stabilnym klimacie takie zdarzenia miałyby miejsce mniej-więcej raz na 740 lat. Jeśli klimat ociepli się o 2 stopnie względem ery przedprzemysłowej, takie ekstrema będą zdarzać się co piąty letni miesiąc w warunkach europejskich, a co drugi w krajach tropikalnych.

• Zmiany opadów. Jeśli przekroczymy punkt 2 stopni ocieplenia, co najmniej 8% ludzkości będzie mierzyć się z poważnymi niedoborami wody. W Polsce już dziś doświadczamy suszy. Mimo że łączna suma opadów nie zmienia się znacznie, mamy obecnie więcej deszczu zimą, mniej latem, co prowadzi do suszy w najcieplejszych miesiącach. W dodatku deszcze zastąpiły śnieżne zimy, przez co retencja wody jest dużo słabsza. Będziemy więc doświadczać susz przeplatanych gwałtownymi ulewami.

• Głód. Światowa produkcja żywności znacznie cierpi na ociepleniu klimatu, przy czym globalna populacja ludzi wciąż rośnie. Liczne uprawy, takie jak pszenica, ryż, soja czy kukurydza, doświadczą mniejszych plonów. Także połowy ryb zmniejszą się globalnie – obecnie wynoszą 82 mln ton, po ociepleniu o 2 stopnie spadną nawet o 3 mln i t bez uwzględnienia przełowienia i zakwaszenia oceanów.

To tylko niektóre z aspektów bezpośrednio związanych z klimatem. Oprócz nich działalność człowieka działa negatywnie na środowisko na inne sposoby, na przykład zanieczyszczając powietrze. W Polsce na choroby związane ze złą jakością powietrza umiera rocznie 40 tysięcy osób. Obecność metali ciężkich we wdychanym powietrzu może powodować szereg problemów  – zmiany w obrębie układu oddechowego, problemy z absorpcją krwi, zmniejszenie odporności, choroby nowotworowe. Przypomnijmy przy tym, że największe stężenie zanieczyszczeń jest na poziomie twarzy dziecka. W dodatku dzieci, inaczej niż dorośli, oddychają przeważnie ustami (mniejsza filtracja powietrza) oraz przyjmują większe porcje powietrza proporcjonalnie do masy ciała  – więc są bardziej narażone na skutki wdychania zanieczyszczeń.

Naszą intencją nie jest sugerowanie, że dzieci w przyszłości doświadczą efektów klimatycznego chaosu. Jasno mówimy, że te skutki dotykają nas wszystkich już dziś. Jednak osoby urodzone 20, 30 lub 40 lat po nas, doświadczą ich mocniej i na większych obszarach Ziemi. 

Nie jest Ci obojętny los dzieci? Dołącz do nas. Szkolimy i pracujemy jako rzecznicy tych, którym jesteśmy winni bezpieczeństwo i ochronę ich praw. 

„Ziemi nie dziedziczymy po naszych rodzicach, pożyczyliśmy ją od naszych dzieci” – Antoine de Saint-Exupéry
____________________