6 maja 2025 r. w Sejmie odbyło się wyjątkowe posiedzenie parlamentarnego Zespołu Rodzice dla Klimatu, które zorganizowaliśmy pod hasłem: „Polityki klimatyczne strategicznym filarem suwerenności i obronności Polski”. Spotkaliśmy się nie tylko jako rodzice zatroskani o przyszłość naszych dzieci, ale również jako obywatelki i obywatele świadomi skali zagrożeń, które destabilizują nasze życie społeczne, gospodarcze i polityczne.
Dlaczego dziś, a nie kiedyś?
W tym roku Święto Konstytucji 3 maja przypadło dokładnie w Dzień Długu Ekologicznego Polski – moment, w którym jako społeczeństwo przekroczyliśmy próg zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych. Tego samego dnia ponownie zaatakowano Centrum Aktywizmu Klimatycznego – miejsce edukacji, dialogu i obywatelskiego zaangażowania. Te wydarzenia dobitnie pokazują, że klimat i bezpieczeństwo to dziś nierozerwalnie połączone kwestie.
Klimat a doktryna bezpieczeństwa narodowego
W obliczu nasilających się susz, powodzi, rosnących cen żywności i energii, migracji klimatycznych i wojny informacyjnej – klimat przestaje być wyłącznie sprawą środowiskową. To strategiczny komponent bezpieczeństwa Polski.
Nasz zespół postawił pytania, które powinny trafić na biurka decydentów:
- Jak długo jeszcze polityki klimatyczne będą traktowane jako „luksus”?
- Dlaczego transformacja energetyczna i ochrona zasobów naturalnych nie są w centrum strategii obronnej Polski?
- Czy jesteśmy gotowi odeprzeć nie tylko militarną, ale też klimatyczną i informacyjną ofensywę?
Głos ekspertek i ekspertów
Dr hab. Michał Żmihorski z PAN pokazał, że bagna i naturalne lasy działają jak realne bariery obronne. Przykład z Ukrainy, gdzie mokradła zatrzymały pochód wojsk na Kijów, powinien być lekcją także dla Polski. Tymczasem u nas: osuszanie, wycinki i zagęszczanie dróg osłabiają naturalne linie obrony kraju.
Dr inż. Marek Elas z OTOP ostrzegł: ponad 90% polskich wód znajduje się dziś w złym stanie, a polityka odwadniania prowadzona od ponad 150 lat tylko pogarsza sytuację. Zamiast wydawać miliardy na betonowanie rzek, powinniśmy inwestować w zieloną infrastrukturę, retencję i odtwarzanie dolin rzecznych.
Dr Paulina Sobiesiak-Penszko z ISP PAN przypomniała, że bezpieczeństwo żywnościowe to nie tylko kwestia gospodarcza, ale filar odporności państwa. Susze, monokultury, uzależnienie od importu pasz i nawozów oraz brak wsparcia dla drobnych gospodarstw zagrażają stabilności dostaw żywności. Zamiast tego potrzebujemy rolnictwa regeneratywnego i silnych lokalnych systemów żywnościowych.
Monika Jaszcza z Polskiej Zielonej Sieci pokazała, że energetyka obywatelska może być naszym kluczem do niezależności i odporności. Ponad 1,5 mln prosumentów pokazuje, że społeczeństwo jest gotowe, ale brak wsparcia systemowego blokuje rozwój spółdzielni i wspólnot energetycznych. W obliczu kryzysów energetyka rozproszona jest znacznie bezpieczniejsza niż scentralizowana.
Dr Katarzyna Bąkowicz z SWPS opisała, jak klimatyczna dezinformacja staje się narzędziem wojny kognitywnej. Rosja i Białoruś od lat prowadzą kampanie informacyjne, by osłabić naszą odporność, utrzymać zależność od paliw kopalnych i podważać zaufanie do nauki. Potrzebujemy regulacji infosfery, edukacji medialnej i wsparcia dla NGO-sów, które walczą z dezinformacją.
Klimat to więcej niż ekologia
Polityki klimatyczne to dziś:
- strategia militarna (bagna i lasy jako bariery, niezależność energetyczna),
- strategia zdrowotna (jakość powietrza, woda, żywność),
- strategia społeczna (ochrona wspólnot, spójność społeczna),
- strategia gospodarcza (dostęp do zasobów, bezpieczeństwo produkcji).
Apele i rekomendacje
Zgodnie z raportem „Obwarzanek uzbrojony” wskazaliśmy 5 filarów bezpieczeństwa klimatycznego Polski:
- Renaturyzacja mokradeł i lasów
- Masowa termomodernizacja
- Rozwój lokalnych biogazowni
- Wsparcie dla spółdzielni energetycznych
- Priorytet dla transportu zbiorowego i kolei
Dodatkowo postulujemy:
- utworzenie systemu edukacji klimatycznej od szkoły podstawowej po administrację publiczną,
- włączenie Ministerstwa Obrony Narodowej, Zdrowia i Spraw Wewnętrznych w działania na rzecz bezpieczeństwa klimatycznego,
- stworzenie krajowego programu odporności lokalnych społeczności na zmiany klimatu.
Gdzie są odpowiedzi rządu?
Choć podczas posiedzenia pojawili się przedstawiciele różnych resortów, żaden z nich nie przedstawił konkretnych polityk na rzecz klimatycznej adaptacji i bezpieczeństwa. Usłyszeliśmy ogólniki, deklaracje i odwołania do ograniczeń formalnych. Tymczasem zagrożenia nie poczekają.
Podsumowanie
To nie jest już czas na pytanie „czy”, tylko „jak szybko” wdrożymy polityki klimatyczne jako doktrynę bezpieczeństwa narodowego. W obliczu wojny, katastrof naturalnych i dezinformacji musimy działać razem, ponad podziałami. Klimat to nie fanaberia. To test, czy naprawdę potrafimy chronić nasze dzieci, naszych seniorów i naszą wspólnotę.
Artkuł pochodzi ze strony Rodzice dla Klimatu.
Dodaj komentarz